Dạy học tennis kiến thức nâng cao

1. Hãy nhớ rằng, thân người – cũng như vợt – phải di chuyển từ thấp đến cao, và mặt vợt phải thẳng đứng lúc đánh bóng. 
Một số tay vợt dinker gây sự khó chịu khắp nơi bằng cách đánh những đường bóng cao và sâu chỉ với một ít sức lực mà thôi. Họ dùng lực hút của trái đất thực hiện công việc đó, và không bao giờ cảm thấy mệt khi kiệt sức vì cố đánh bóng mạnh và còn cố đánh vừa mạnh vừa sâu vào vị trí cuối sân. Tuy nhiên sách không khuyên bạn phải đánh bóng như một dinker, nhưng muốn bạn hiểu được họ đã áp dụng một số yếu tố vật lý – tâm lý – đó là nguyên tắc cách tiếp cận môn thể thao này. 

Nếu bạn muốn đánh những cú cuối sân sâu với topspin là vì topspin tạo nên cú tưng cao và mang đến cho đối thủ một đường bóng khó đánh trả sau đường biên cuối sân. Sâu, bóng tưng lên đến ngang ngực làm cho mọi người bực tức, bao gồm cả các vận động viên nhà nghề, vì khó dùng thân người vào cú đánh; một sự lựa chọn duy nhất là cố đón đánh bóng khi bóng đang dâng lên, nếu không bóng sẽ tưng lên cao, và muốn đón đánh bóng khi bóng đang dân lên điều này đòi hỏi một năng khiếu thực sự. Trong những năm gần đây, một số vận động viên nhà nghề phát triển một thứ vũ khí mới bằng cách luyện tập tấn công các quả bóng cao bên trong đường biên cuối sân - một trong những thay đổi lớn ít ỏi của cách thi đấu trong thập niên 90. Nói cách khác, những đường bóng mạnh, thấp rà sát lưới luôn nhìn có vẻ rất tuyệt, bóng đi ngắn tưng lên đến ngang eo, nhưng lại rất dễ đánh trả. Hơn thế nữa, các cú đánh với topspin rơi gần đường biên cuối sân của đối thủ có thể lái đối thủ đến hàng rào cuối sân và khiến anh ta dễ bị tấn công bởi cú đánh trả ngắn gần lưới.
Nếu đối thủ thích lên lưới khi bạn đánh bóng ngắn, khả năng đánh một cú passing với topspin cắm xuống gần lưới sẽ giúp bạn vô hiệu hóa thuận lợi về chíen thuật của anh ta, và sẽ làm anh ta phải do dự ngay cả với việc lên lưới. Các cú đánh này, dù chữ I hay đường chéo, sẽ gây khó khăn cho đối thủ ngay cả khi anh ta đón được bóng để đánh vô lê. Lý do của việc này là vì các quả bóng đánh với topspin cắm chìm xuống sau khi qua lưới, khiến khó đánh cú vô lê hơn: bây giờ đối thủ của bạn (muốn đánh bóng qua lưới) phải nâng bóng lên thay vì đánh xuống. Trong lúc các cú đánh ngang (flat) cuối sân đánh mạnh, sẽ đi theo chiều ngang đồng thời cúng có thể gây khó khăn cho người đứng gần lưới, nhưng áp lực lại nằm ở phía người đánh bóng: nếu người đánh nâng bóng lên quá mức, đơn giản, đối thủ sẽ để cho bóng đi luôn và ra ngoài sân. Ngược lại nếu thực hiện một cú đánh với topspin ngay cả khi đánh ra một đường bóng cao, bóng vẫn có thể đi xuống gần đường biên cuối sân. Bóng được đánh cắm xuống nhanh khi bay đến gần người đánh vô lê làm cho anh ta đột ngột phải suy nghĩ với tư thế đầu vợt của mình, và những sự thay đổi này có thể rất thê thảm. Đó là lí do vì sao bạn dễ vô lê một cú đánh bóng ngang (flat), vì chỉ cần một ít tính toán mà thôi.
2. Sidespin
Sidespin, hay còn gọi là cú chém, được thực hiện bằng cách đưa vợt lướt ngang qua mặt sau của bóng. Cú đánh này được sử dụng chủ yếu với cú giao bóng để đẩy đối thủ ra khỏi sân hoặc để đánh một cú giao bóng nhanh, và với các cú vô lê kiểu “lột vỏ cam”, những cú vô lê ngắt nhỏ sắc bén làm cho bóng đi chậm hoặc tưng yếu khi bóng chạm mặt sân. Bạn hình dung như đang gọt vỏ cam khi đánh kiểu vô lê theo cách sidespin này. Mặt vợt không bao giờ đi chung quanh bóng, nhưng là di chuyển từ trái sang phải đối với một người thuận tay phải. Góc của vợt di chuyển theo một mặt phẳng nằm ngang và đánh trực tiếp vào phía sau bóng, tạo nên một góc rất bén và đi thẳng xuống.
3. Underspin
Khi bạn hiểu rõ underspin cú đánh này được sử dụng như sau:
1/ Underspin là thành phần cơ bản của một cú approach tốt, bạn dùng underspin để lên lưới khi đối thủ đánh ra một đường bóng ngắn. Vì underspin được đánh ra theo một quỹ đạo thấp hơn topspin, bóng khi chạm mặt sân chuồi ở dưới thấp thay vì tâng lên cao, do đó một cú approach underspin buộc đối thủ phải đánh bóng lên từ một vị trí thấp. Nếu bạn lên lưới, bạn sẽ nhận được một đường bóng dâng lên cao dễ dàng cho cú đánh vô lê của bạn.
2/ Nếu bóng được đánh nhẹ với underspin có khuynh hướng “chết” – tưng ít – khi bóng chạm mặt sân, vì vậy, sử dụng underspin rất giá trị để đánh các cú bỏ nhỏ, và đánh nhẹ nhàng các cú chéo góc ngắn, các đường bóng này được thiết kế để gạt đối thủ khi anh ta đứng sâu cuối sân, dĩ nhiên không phải là khi đối phương đang ở tại lưới.
3/ Với các cú vô lê, bạn có thể dùng underspin để làm giảm tốc độ của bóng. Các vận động viên nhà nghề thường sử dụng underspin để đánh trả giao bóng, underspin sẽ làm giảm vận tốc của cú giao bóng. Nhưng nhiều người lại nâng bóng lên khi họ thử nó.
4/ Với quả trái, nó sẽ tạo cho bạn một cú phòng thủ tuyệt vời tại đường biên cuối sân, miến là bạn có thể luyện tập để điều khiển được underspin dưới tác động của áp lực. Bạn sẽ thường xuyên nhìn thấy các vận động viên nhà nghề đánh underspin quả trái từ đường biên cuối sân này sang bên kia, vì không cần lấy đà nhiều hoặc đánh mạnh, nhưng họ có thể đánh bóng di chuyển chậm nhưng đi sâu. Underspin giúp cho họ có nhiều thời gian để trở về vị trí chuẩn bị đánh đường bóng kế tiếp, và với việc giảm tốc độ của bóng đôi khi họ có thể gây rối loạn cho nhịp độ thi đấu của đối thủ. Bóng cũng sẽ tưng thấp vì quỹ đạo đi ngang của nó.
4. Tác dụng của lối đánh Underspin chống lại Topspin
Một số huấn luyện viên và vận động viên nhà nghề nói rằng đánh quả trái với underspin là cách thi đấu gay go. Tuy nhiên chỉ có những vận động viên có năng khiếu mới đánh underspin tốt một cách đều đặn. Thông qua kinh nghiệm, thực tập, và sự nghiên cứu của các nhà vật lý. Lý do khó đánh được underspin là vì: bằng cách đưa vợt từ cao xuống thấp, bạn không chỉ có thể điều chỉnh cổ tay và cẳng tay, bạn còn phải vận dụng năm sự thay đổi:
1) Tốc độ cú đánh của đối thủ.
2) Vòng xoay của bóng do đối thủ đánh ra.
3) Góc mà bạn phải đánh xuống.
4) Góc xiên mà bạn phải nghiêng vợt.
5) Tốc độ mà bạn phải đánh xuống với vợt đặt xiên của bạn.
Do đó, khi bạn đánh với underspin bạn phải tính toán – dưới áp lực – bạn phải đánh mạnh như thế nào và bạn phải đặt vợt xiên đến mức nào để cho bóng đi xuống đúng lúc trên phần sân của đối thủ. Phần lớn người ta không thể đưa ra những quyết định này với bất cứ sự đều đặn nào vì họ ít khi luyện tập. Do đó khi họ cố đánh bóng mạnh với underspin – để dứt điểm – thì họ phải ra nhặt bóng… hoặc đi vào đánh điểm kế tiếp.
Trong lúc với topspin – bằng cách đánh từ thấp đến cao với cổ tay cố định – bạn hầu như có thể đánh bóng mạnh như bạn muốn mà vẫn an toàn. Bất kể đối thủ của bạn đánh cú nào, hoặc bất kể bạn chịu áp lực loại nào, bạn có thể đón đường bóng của anh ta và đánh trả với topspin. Thay vì là 5 sự thay đổi, bạn chỉ cần giải quyết 3 việc:
1) Vận tốc đầu vợt. 
2) Góc thẳng đứng mà theo đó bạn sẽ nâng bóng lên.
3) Góc vợt kèm theo bóng hương lên về phía trước sau khi vợt chạm bóng.
Lối đánh topspin đòi hỏi rất khắc nghiệt là làm sao để đưa được đầu vợt và cánh tay cầm vợt xuống thấp hơn chỗ vợt chạm vào bóng ít nhất là 30cm – “Chùng đầu gối xuống” – nhưng đây là trở ngại về tâm lý nhiều hơn là về vấn đề của thể chất vì người ta thường hay gập đầu gối lại, hoặc ngồi chồm hổm.
Một vấn đề khác, nếu bạn là tay vợt có lối đánh underspin quả trái khi đối thủ của bạn lên lưới. Bạn không thể đánh bóng bằng một cú underspin quả trái vượt qua anh ta được, bạn cũng không thể đánh cú chéo ngắn mạnh cao qua lưới được. Vì các cú underspin đánh đủ mạnh để vượt qua một người tại lưới có khuynh hướng di chuyển 21 m hoặc hơn nữa. Chiều dài của sân là 23m77, nhưng nếu bạn muốn đánh một đường bóng vượt qua đối thủ trên lưới với cú đánh chéo ngắn, bạn phải đánh bóng đi ra trong khoảng 19m đến 20m. Nhưng bạn không thể làm được điều đó với một cú underspin đánh mạnh. Tất nhiên, bạn có thể thử, nhưng bóng hoặc là bay ra ngoài sân, hoặc là đi đến gần đối thủ khiến anh ta có cơ hội vô lê dễ dàng.
Muốn chơi quần vợt giỏi, bạn phải cố gắng làm giảm tối đa mọi sai sót có thể xảy ra. Bạn thiết lập một cách thi đấu trên cơ sở của việc thực hiện tỉ lệ phần trăm các cú đánh và biết phải tiến hành cú đánh đó như thế nào dưới áp lực. Đó là vì sao, khi bạn dựa vào topspin nhiều hơn underspin, bạn sẽ có được một đồng minh đáng tin cậy hơn.
Topspin là cú đánh duy nhất trong quần vợt cho phép bạn đánh bóng ra mạnh và chấm dứt sự chán nản mà không sợ mất bóng. Trong nhiều năm qua nhiều người bị nghẹt thở vì họ không thể đánh bóng mạnh. Họ mạnh mẽ một cách tự nhiên; hoặc họ chán nản vì họ muốn dốc toàn lực để đánh bóng – nhưng nếu họ đánh với underspin – họ không được phép làm như thế, họ phải nâng niu quả bóng. Riêng với topspin bạn hiếm khi cần phải khéo léo hây nâng niu bóng.
Mặc dù mọi người nên tập đánh underspin để có lúc cần sử dụng, nhưng mỗi một vận động viên trẻ bắt đầu tiếp cận với quần vợt – nam hay nữ đều giống nhau – nên tập đánh topspin quả phải và quả trái nếu như mong muốn để được thi đấu. Các vận động viên trẻ tuổi trong thập niên 1970 – McEnroe, Borg, và Guillermo Vilas – là những nghệ nhân đánh topspin cả hai bên, nhà vô địch trẻ tuổi nhất trong lịch sử giải Mỹ mở rộng, Tracy Austin, đã sử dụng topspin từ khi cô ta mới 5 tuổi. Có thể dễ dàng nói được rằng các vận động viên của thập niên 80 và 90 nổi lên hàng đầu với topspin, đáng chú ý là Martina Navratilova, cô ta bắt đầu thi đấu hay nhất từ khi cô ta bắt đầu đánh quả phải với nhiều topspin hơn. Vào những năm đầu tiên, sau khi được xếp hạng trong nhóm 10 vận động viên hàng đầu của thế giới trong gần 10 năm, Francoise Durr thú nhận rằng sự thiếu sót trong cách thi đấu của cô ta với tạp chí Sport Illustrated (1971): “Nếu tôi có thể làm lại cuộc đời”, cô ta nói: “Tôi sẽ là một vận động viên quần vợt đánh topspin - thay vì chơi một kiểu đánh bóng ngang (flat) như tôi đánh bây giờ.”.
Nếu bạn có cảm giác với underspin, bạn có thể pha trộn nó với topspin, tuyệt vời – bạn sẽ sử dụng nó tốt trong thi đấu. Nhưng khi bạn bị mất đi cảm giác đối với underspin, bạn thường mất lòng tin vì các sự thay đổi quá khó kiểm soát.
Có một lần Rod Laver kể về việc topspin đã góp phần lớn sự thành công của anh ta tại giải Wimbledon như thế nào. Anh ta nói về áp lực dữ dội tại Wimbledon, và cảnh hào nhoáng trước mọi trận đấu: Được chở tới sân vận động bằng xe hơi Limousine; chung quanh hàng trăm người đập cửa sổ để xin chữ kí, vào phòng thay quần áo và rồi vào phòng chờ đợi – chỉ có một mình bạn với đối thủ của bạn, và một nhân viên hành chính – Là một giải thi đấu quan trọng nhất trên thế giới, nếu như bạn có thể vô địch tại đó chỉ một lần, bạn sẽ nổi tiếng suốt một đời.
Biết rằng áp lực có thể xảy đến với các vận động viên – có lần anh ta nhìn thấy Bob Mark làm nóng giao bóng, bóng bay lên khán đài – chiến lược làm nóng của Laver là bắt đầu đưa bóng vào phía quả trái của đối thủ, vì rất nhiều người trong số họ sẽ underspin cú đánh đó; thay vì dùng topspin. Rod biết rằng underspin chỉ là phòng thủ, và đòi hỏi cảm giác, khiến rất khó thành công vì rất khó luyện tập điều khiển underspin trên sân khi bóng nảy lên tồi tệ, nhất là đối thủ đang trong trạng thái căng thẳng nóng nảy. Kết quả là, đối thủ của Laver có thể thắc mắc về sự tin tưởng của anh tan ngay cả trước khi trận đấu sắp diễn ra. Nhưng Lod Laver thì khác, anh bắt đầu đánh topspin ngay lập tức về cả hai bên quả phải và quả trái, vì đó là cách anh ta chiến đấu chống lại áp lực. Anh ta có thể đánh mạnh ra xa, và lúc đầu quả bóng không đi vào đúng nơi anh ta muốn – nhưng từ từ bóng sẽ đi vào sân. Chẳng bao lâu sự nóng nảy sẽ nhanh chóng tan biến, khi ấy Rod sẽ làm nóng đến các cú topspin. Nhưng vào lúc đó đối thủ của anh ta có thể đang cầu ước: “Lạy trời, xin hãy cho hôm nay là ngày của tôi”, vì anh ta đã đánh mất cảm giác của mình.
Không phải Rod Laver thật sự cần đến một đỉnh cao tâm lý khi anh ta đang ở thời kì xuất sắc – là vận động viên hai lần dành được danh hiệu Grand Slam – nhưng anh ta luôn luôn biết rằng topspin quan trọng như thế nào đối với cách thi đấu của mình.
st: